Επιλόχεια Κατάθλιψη – Αιτία και Αντιμετώπιση

Όσα θέλουν να γνωρίζουν οι μέλλουσες μανούλες!

Η ψυχική και σωματική φύση του γυναικείου φύλου, είναι προσαρμοσμένες για το σημαντικότερο γεγονός της ύπαρξης του - την τεκνοποίηση. Ωστόσο, η γέννα, αυτό το κορυφαίο ανθρώπινο γεγονός, μπορεί να προκαλέσει έντονες συναισθηματικές διαταραχές σε κάποιες γυναίκες. Πολλές γυναίκες έχουν συναισθήματα θλίψης μετά τον τοκετό, που κυμαίνονται από σύντομα και ήπια έως και πιο μακροχρόνια και βαθύτερα - γνωστά ως επιλόχεια κατάθλιψη.

Τα συναισθήματα θλίψης μετά τον τοκετό είναι πολύ πιο συνηθισμένα από ό, τι πολλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται. Πρέπει να ξεχωρίσουμε ευθύς εξαρχής την κατάθλιψη μετά τον τοκετό (επιλόχεια κατάθλιψη), από την συναισθηματική δυσφορία των πρώτων εβδομάδων (επιλόχεια θλίψη).

Επιλόχεια Θλίψη

Τις πρώτες βδομάδες μετά τον τοκετό, μπορεί να παρατηρηθεί σε αρκετές νέες μητέρες, μία παροδική συναισθηματική δυσφορία, με έντονα αρνητικά συναισθήματα. Εμφανίζεται λίγο μετά τον τοκετό, κορυφώνεται 3-5 μέρες μετά τη γέννα και εξαφανίζεται σε περίπου 2 βδομάδες. Χαρακτηριστικά συμπτώματα περιλαμβάνουν την ευμεταβλητότητα του συναισθήματος, την αίσθηση δυσφορίας, την ευερεθιστότητα, τα κλάματα, το άγχος και τη διαταραχή σε ύπνο και όρεξη. Η επιλόχεια θλίψη θεωρείται παροδική και ανεπαρκής να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στη λειτουργία της γυναίκας. Παρόλα αυτά σε μερικές γυναίκες η ενόχληση μπορεί να επιμένει πέραν της περιόδου της λοχείας με αποτέλεσμα η γυναίκα να φθάσει να πάσχει από επιλόχειο κατάθλιψη.

Αυτές οι αλλαγές στη διάθεση πιστεύεται ότι είναι μια φυσική επίδραση των μετατοπίσεων ορμονών που συμβαίνουν με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό. Τα επίπεδα οιστρογόνου και προγεστερόνης που αυξάνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πέφτουν ξαφνικά μετά τη γέννα και αυτό μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση. Αυτές οι ορμόνες επιστρέφουν στα συνηθισμένα τους επίπεδα μέσα σε περίπου μία εβδομάδα.
Η επικράτηση αυτής της διαταραχής μεταξύ των γυναικών είναι 50-80%. Φαίνεται ότι η μητρική μελαγχολία είναι πιο συχνή σε γυναίκες που είχαν κάποια γυναικολογικά προβλήματα στο παρελθόν. Δεν συνίσταται φαρμακευτική αγωγή σε γυναίκες με επιλόχεια μελαγχολία, αντίθετα η υπεύθυνη ενημέρωση και διαβεβαίωση για τη συνήθως καλή έκβαση έχουν θετικά αποτελέσματα.

Επιλόχεια Κατάθλιψη

Πρόκειται για επεισόδιο βαριάς μορφής κατάθλιψης που εμφανίζεται τις πρώτες εβδομάδες μετά τη γέννα, η αύξηση στην εμφάνιση της νόσου παρουσιάζεται στις 30 μέρες της λοχείας αλλά εμμένει μέχρι και για 2 χρόνια και η μεγάλη πλειοψηφία των καταθλιπτικών επεισοδίων λήγουν τυχαία μέσα σε 3 με 6 μήνες. Έτσι βλέπουμε ότι η επιλόχεια κατάθλιψη δεν αρχίζει απαραίτητα αμέσως μετά τον τοκετό. Το ποσοστό επικράτησης μεταξύ των λεχωίδων είναι 12-16% κατά τη χρονική περίοδο 6-12 εβδομάδες μετά τον τοκετό. Για το 60% των γυναικών αυτών είναι το πρώτο τους καταθλιπτικό επεισόδιο.

Το προφίλ των συμπτωμάτων της επιλόχειας κατάθλιψης θυμίζει αυτό ενός σοβαρού καταθλιπτικού επεισοδίου το οποίο πέρασε μια γυναίκα σε άλλη φάση της ζωής της αλλά είναι μοναδικό ως προς το συγχρονισμό και στο ότι πάντα περιλαμβάνει τουλάχιστον τη δυάδα μητέρας-παιδιού και στις περισσότερες των περιπτώσεων μια ολόκληρη οικογένεια.

Η εμφάνιση επιλόχειου κατάθλιψης είναι ύπουλη μερικές φορές και συχνά μη αναγνωρίσιμη ειδικά όταν είναι ήπιας έως μέτριας σοβαρότητας καθώς και όταν η γυναίκα αποθαρρύνεται από το να ζητήσει βοήθεια με τη λογική ότι αυτό που έχει δεν είναι κάτι σοβαρό αλλά περαστικό. Η επιλόχειος κατάθλιψη σε αυτές τις γυναίκες μπορεί να συνεχιστεί χωρίς διαλλείματα και τελικά να καταλήξει να είναι τόσο βαριάς μορφής , ώστε το άτομο να χρειάζεται να νοσηλευτεί σε νοσοκομείο. Επομένως, η έγκαιρη διάγνωση είναι υψίστης σημασίας.

Αντιμετώπιση

Με την κατάλληλη βοήθεια μπορεί ν' αντιμετωπιστεί με επιτυχία η επιλόχειος κατάθλιψη. Η ψυχοθεραπεία και σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, τα αντικαταθλιπτικά, είναι οι ενδεδειγμένοι τρόποι εξειδικευμένης βοήθειας. Ο χειρισμός και η φροντίδα κατά την επιλόχεια κατάθλιψη προϋποθέτει τη βοήθεια από άτομα με εμπειρία στην ψυχοθεραπεία σε ατομικό, ομαδικό και οικογενειακό επίπεδο, αλλά και την διδασκαλία δεξιοτήτων που χρειάζεται να έχει ένας γονέας.

Μαρία Φωτιάδου

Κλινική Ψυχολόγος

+357 99222020