Φοβίες - Οι τύποι και οι κύριες ομάδες

Όσα χρειάζεται να γνωρίζετε.

Όλοι νιώθουν άγχος ή δυσφορία κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η πρώτη σας μέρα σε μια νέα δουλειά, ο προγραμματισμός για ένα μακρινό ταξίδι, μία ομιλία μπροστά σε πολύ κόσμο, πηγαίνοντας στο γιατρό για να σας πάρει αίμα για αναλύσεις.... οι παλάμες σας ιδρώνουν, νιώθετε τρέμουλο, η καρδιά σας χτυπάει δυνατά. Το άγχος, σας βοηθά να κρατιέστε συγκεντρωμένοι στη δουλειά που έχετε. Ωστόσο, όταν το άγχος σας είναι τόσο σοβαρό που παρεμβαίνει στη δουλειά σας, σας οδηγεί να αποφύγετε ορισμένες καταστάσεις ή σας εμποδίζει να απολαύσετε τη ζωή, μπορεί να πάσχετε από μια μορφή του πιο συνηθισμένου τύπου ψυχικής διαταραχής, μια αγχώδη διαταραχή.

Οι αγχώδεις διαταραχές δεν είναι απλώς μια περίπτωση «νεύρων». Δεν μπορείτε να ξεπεράσετε μια αγχώδη διαταραχή μόνο μέσω της δύναμης της θέλησης, ούτε μπορείτε να αγνοήσετε ή να ευχηθείτε να φύγουν τα συμπτώματα. Αυτές οι διαταραχές σας προκαλούν να νιώθετε άγχος τις περισσότερες φορές, κάνοντας κάποιες καθημερινές καταστάσεις τόσο άβολες που μπορεί να τις αποφύγετε εντελώς. Ή, μπορεί να αντιμετωπίσετε περιστασιακά περιστατικά άγχους που είναι τόσο τρομακτικά και έντονα που μπορεί να ακινητοποιηθείτε από φόβο.

Αν και αυτές οι καταστάσεις μπορεί να είναι πολύ τρομακτικές και αναπηρικές, είναι επίσης πολύ θεραπεύσιμες. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε τα συμπτώματα και να αναζητήσετε βοήθεια.

Τύποι Φοβιών

Υπάρχουν τρεις κύριες ομάδες φοβιών που περιλαμβάνουν:

· Συγκεκριμένες (απλές) φοβίες, που είναι οι πιο συχνές και εστιάζουν σε συγκεκριμένα αντικείμενα

· Κοινωνική φοβία, η οποία προκαλεί ακραίο άγχος σε κοινωνικές ή δημόσιες καταστάσεις και

· Η αγοραφοβία, που είναι ο φόβος του να μείνεις μόνος σε δημόσιους χώρους από τους οποίους δεν υπάρχει εύκολη διαφυγή.

Οι συγκεκριμένες ή απλές φοβίες προκαλούν έντονο φόβο για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση που είναι, στην πραγματικότητα, σχετικά ασφαλές. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από συγκεκριμένες φοβίες γνωρίζουν ότι ο φόβος τους είναι παράλογος, αλλά η σκέψη να αντιμετωπίσουν το αντικείμενο ή την κατάσταση συχνά προκαλεί κρίση πανικού ή έντονο άγχος.

Οι ειδικές φοβίες μπορεί να περιλαμβάνουν επίμονο φόβο για σκύλους, έντομα ή φίδια, για την οδήγηση ενός αυτοκινήτου, για τα ύψη, για τις σήραγγες ή τις γέφυρες, τις καταιγίδες ή την πτήση με αεροπλάνο. Κανείς δεν γνωρίζει τι τις προκαλεί, αν και φαίνεται σύμφωνα με έρευνες να είναι κληρονομικές και είναι ελαφρώς πιο διαδεδομένες στις γυναίκες. Οι συγκεκριμένες φοβίες ξεκινούν συνήθως στην εφηβεία ή στην ενήλικη ζωή. Ξεκινούν ξαφνικά και τείνουν να είναι πιο επίμονες από τις παιδικές φοβίες. Όταν τα παιδιά έχουν συγκεκριμένες φοβίες - για παράδειγμα, φόβο για τα ζώα - αυτοί οι φόβοι συνήθως εξαφανίζονται με την πάροδο του χρόνου, αν και μπορεί να συνεχιστούν και στην ενήλικη ζωή. Κανείς δεν ξέρει γιατί σε μερικούς ανθρώπους επιμένουν και σε άλλους εξαφανίζονται.

Η κοινωνική φοβία μπορεί να προκαλέσει φόβο μήπως ταπεινωθείς ή ντροπιαστείς μπροστά σε άλλους ανθρώπους. Αυτό το πρόβλημα μπορεί επίσης να σχετίζεται με αισθήματα κατωτερότητας και χαμηλής αυτοεκτίμησης και μπορεί να οδηγήσει ένα άτομο να εγκαταλείψει το σχολείο ή την εργασία του, να αποφύγει να κάνει φίλους και να παραμείνει άνεργο.

Η αγοραφοβία προκαλεί στους ανθρώπους το άγχος να βρεθούν σε μέρη ή καταστάσεις από τις οποίες μπορεί να είναι δύσκολο ή ντροπιαστικό να ξεφύγουν - όπως το να βρίσκονται σε ένα δωμάτιο γεμάτο με ανθρώπους ή σε ένα ασανσέρ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κρίσεις πανικού μπορεί να γίνουν τόσο εξουθενωτικές που το άτομο μπορεί να αναπτύξει αγοραφοβία επειδή φοβάται μια άλλη κρίση πανικού. Σε ακραίες περιπτώσεις, ένα άτομο με αγοραφοβία μπορεί να φοβάται να φύγει από το σπίτι του.

Αν και μερικές φορές πιστεύεται ότι αυτή η διαταραχή είναι ντροπαλότητα, δεν είναι το ίδιο πράγμα. Οι ντροπαλοί δεν βιώνουν ακραίο άγχος σε κοινωνικές καταστάσεις, ούτε τις αποφεύγουν απαραίτητα. Αντίθετα, τα άτομα με κοινωνική φοβία μπορούν να είναι άνετα με τους ανθρώπους τις

περισσότερες φορές, εκτός από συγκεκριμένες καταστάσεις. Συχνά η κοινωνική φοβία συνοδεύεται από κατάθλιψη ή κατάχρηση ουσιών.

Τα άτομα που πάσχουν από κοινωνική φοβία μπορεί:

· Να βλέπουν τα μικρά λάθη ως πιο υπερβολικά από ό,τι πραγματικά είναι

· Βρίσκουν το «κοκκίνισμα» ως οδυνηρά ενοχλητικό

· Νιώθουν ότι όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα πάνω τους

· Φοβούνται να μιλήσουν δημόσια, να βγουν ραντεβού ή να μιλήσουν με άτομα που έχουν εξουσία

· Φοβούνται να χρησιμοποιήσουν δημόσιες τουαλέτες ή να φάνε έξω.

· Φοβούνται να μιλήσουν στο τηλέφωνο ή να γράψουν μπροστά σε άλλους Θεραπεία

Κανείς δεν πρέπει να υπομένει τον τρόμο των φοβιών ή το αδυσώπητο προληπτικό άγχος που τον συνοδεύει συχνά. Οι φοβίες μπορούν να ξεπεραστούν με την κατάλληλη θεραπεία. Ένα άτομο που πάσχει από φοβία πάσχει από μια διαγνώσιμη ασθένεια και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας παίρνουν αυτή την ασθένεια πολύ σοβαρά. Μια πλήρης ιατρική και ψυχιατρική αξιολόγηση θα πρέπει να διεξαχθεί από έναν ψυχίατρο για να επιτευχθεί ακριβής διάγνωση και να διασφαλιστεί ότι τα συμπτώματα δεν προκαλούνται από άλλη πάθηση.

Τέλος, είναι σημαντικό να συμμορφώνεστε με τη θεραπεία και να συνεργάζεστε στενά με τον γιατρό σας προκειμένου να δείτε αποτελέσματα. Η συμπεριφορική θεραπεία και η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία είναι πολύ αποτελεσματικές στη θεραπεία αυτών των διαταραχών. Η συμπεριφορική θεραπεία εστιάζει στην αλλαγή συγκεκριμένων ενεργειών και χρησιμοποιεί διαφορετικές τεχνικές για να σταματήσει αυτή τη συμπεριφορά. Μια τεχνική περιλαμβάνει διαφραγματική αναπνοή που είναι μια μορφή βαθιάς αναπνοής. Μια άλλη τεχνική που ονομάζεται θεραπεία έκθεσης εκθέτει σταδιακά τον ασθενή στο αντικείμενο ή την κατάσταση που τον/την φοβίζει και βοηθά τον ασθενή να αναπτύξει δεξιότητες αντιμετώπισης.

Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία διδάσκει στο άτομο νέες δεξιότητες προκειμένου να αντιδρά διαφορετικά στις καταστάσεις που προκαλούν το άγχος ή τις κρίσεις πανικού. Οι ασθενείς μαθαίνουν επίσης να κατανοούν πώς τα μοτίβα σκέψης τους συμβάλλουν στα συμπτώματα, αλλά και πώς να αλλάξουν τη σκέψη τους για να μειώσουν ή να σταματήσουν αυτά τα συμπτώματα. Αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά φάρμακα δεν αντιμετωπίζουν την ίδια τη φοβία παρά μόνο μειώνουν το άγχος και τα σωματικά συμπτώματα όπως η ταχυπαλμία ή η ζάλη που εμφανίζονται λόγω της διέγερσης του αυτόνομου συμπαθητικού συστήματος. Πρόκειται για την αντίδραση μάχης-φυγής που είναι ριζωμένη φυλογενετικά στον άνθρωπο για την αντιμετώπιση των κινδύνων.

Από τη Δρ Μάρθα Φράγκου

MD, MSc, PhD - Psychiatrist, Limαssol.

Εθ. Αντιστάσεως 9, Λεμεσός 3022,  Tηλ.:25311131

Email: info@psixiatros.com

Website: https://www.psixiatros.com

Instagram: @drfragkoumartha

Facebook: Dr Fragkou Martha